วิธีส่งเสริม Growth Mindset ให้กับลูกของคุณ

เด็กทุกคนต่างมีความคิดสร้างสรรค์และความอยากรู้อยากเห็นในตัวเอง แต่บางครั้งประสบการณ์ในอดีต เช่น การได้คะแนนสอบต่ำ หรือการถูกบอกว่าผิดในชั้นเรียน อาจทำให้พวกเขาสูญเสียความมั่นใจ เมื่อความมั่นใจลดลง วัยรุ่นบางคนอาจเริ่มกลัวการทำผิดพลาดจนหลีกเลี่ยงการลองทำสิ่งใหม่ ๆ ไปเลย ข่าวดีคือ ผู้ปกครองสามารถช่วยเปลี่ยนมุมมองของลูกที่มีต่อการเรียนรู้ได้ และปลูกฝังแนวคิดแบบ “Growth Mindset” ให้เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน ในบทความนี้เราจะพูดถึง “วิธีส่งเสริม Growth Mindset“

Growth Mindset คืออะไร?

หลายคนอาจเคยได้ยินคำนี้มาจากครูที่โรงเรียน หรือจากที่ทำงานของตนเอง “Growth Mindset” หมายถึง การเชื่อว่ามนุษย์สามารถเติบโตและพัฒนาได้จากทุกประสบการณ์ ไม่ว่าจะดีหรือร้าย

เมื่อมีแนวคิดแบบนี้ การเจออุปสรรคหรือความล้มเหลวจะไม่ใช่เรื่องน่ากลัวอีกต่อไป เพราะมองว่าทุกความท้าทายเป็นโอกาสในการเรียนรู้และเติบโต

วัยรุ่นจำนวนมากมักกลัวการทำผิด กลัวล้มเหลว และกลัวที่จะดู “โง่” ในสายตาเพื่อนหรือครู จึงทำให้พวกเขารู้สึกลำบากในการเปิดใจรับความท้าทาย แต่มีหลายวิธีที่ผู้ปกครองสามารถใช้เพื่อช่วยให้ลูกมองเห็นว่า “ปัญหา” ก็เป็นสิ่งดีได้เช่นกัน

วิธีส่งเสริม Growth Mindset และความรักในการเรียนรู้

1. สร้างนิสัยการตั้งคำถาม

การตั้งคำถาม โดยเฉพาะคำถามปลายเปิด ช่วยกระตุ้นความอยากรู้อยากเห็น และเมื่อวัยรุ่นรู้สึกอยากรู้อยากลอง พวกเขาก็จะกล้าทดลองและกล้าเสี่ยงมากขึ้น ซึ่งเป็นพื้นฐานของการคิดอย่างสร้างสรรค์

ศาสตราจารย์ Claxton แนะนำวิธีหนึ่งที่เรียกว่า “การเก็บคำถาม” (Collecting Questions)
คุณสามารถเริ่มจากการเขียนคำถามหรือปัญหาที่อยากหาคำตอบไว้บนกระดานหรือบนตู้เย็น เช่น

• “จะฝึกให้หมานั่งหมอบได้อย่างไร?”

• “เราจะช่วยให้คนรีไซเคิลมากขึ้นได้ยังไง?”

เมื่อถึงสิ้นสัปดาห์ ลองชวนลูกมาช่วยกันหาคำตอบ

ทำไมวิธีนี้ถึงได้ผล?
เพราะกิจกรรมง่าย ๆ แบบนี้ช่วยให้ลูกเข้าใจว่า “เราไม่จำเป็นต้องรู้คำตอบทันที” และการคิดอย่างช้า ๆ สนุก ๆ ก็สามารถนำไปสู่ทางออกใหม่ ๆ ได้ ศาสตราจารย์ Claxton เรียกกระบวนการนี้ว่า “Tortoise Mind” หรือ “จิตใจของเต่า” หมายถึงการคิดอย่างใจเย็น ไม่เร่งรีบ เพื่อให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ที่ลึกซึ้ง

2. มองข้อผิดพลาดในมุมใหม่

อีกวิธีหนึ่งในการส่งเสริม Growth Mindset คือการช่วยให้ลูกคุ้นเคยกับ “ความผิดพลาด” วัยรุ่นหลายคนมักรู้สึกอายและไม่อยากพลาด แต่หากเราทำให้บรรยากาศในบ้านเปิดกว้างต่อการผิดพลาด เขาจะเรียนรู้ได้ว่าการล้มเหลวไม่ใช่เรื่องน่าอาย

เริ่มง่าย ๆ ด้วยการเล่าความผิดพลาดของคุณเองให้ลูกฟัง
เช่น “วันนี้แม่จัดประชุมพลาดไปหน่อย” หรือ “พ่อทำไก่สุกเกินไป”

การเปิดเผยแบบนี้ทำให้ลูกเห็นว่า “ทุกคนผิดได้” และสิ่งสำคัญคือการเรียนรู้จากมัน เพื่อหาวิธีใหม่ในการแก้ปัญหา

ครั้งต่อไปที่ลูกทำแบบฝึกหัดผิด หรือพูดคำตอบผิดในห้องเรียน เขาจะไม่ยอมแพ้ แต่จะหาวิธีอื่นที่สร้างสรรค์เพื่อแก้ไขมันแทน

3. เสริมจุดแข็งและความมั่นใจ

เด็กทุกคนมีสิ่งที่ตนเองถนัด ไม่ว่าจะเป็นการเล่นกีฬา สเก็ตบอร์ด พูดต่อหน้าชุมชน หรือดูแลสัตว์เลี้ยง

ศาสตราจารย์ Claxton แนะนำว่า “หากอยากเสริมความมั่นใจในการเรียนของลูก ลองเริ่มจากสิ่งที่เขาทำได้ดี” เพราะการเรียนรู้ที่ทรงพลังคือการฝึกฝน “นิสัยแห่งการคิดสร้างสรรค์” ซึ่งสามารถต่อยอดจากความหลงใหลที่ลูกมีอยู่แล้ว

ตัวอย่างเช่น หากลูกชอบฟุตบอล คุณสามารถใช้กีฬานี้ช่วยสอนเรื่องวินัย ความพยายาม และการวางกลยุทธ์ ซึ่งล้วนเป็นพื้นฐานของ Growth Mindset

4. อย่าจำกัดเขาไว้ในกรอบ

เมื่อวัยรุ่นเริ่มแสดงความสนใจในบางสิ่ง เช่น เต้น หรือซ่อมของในบ้าน พ่อแม่มักรีบสรุปว่า “ลูกฉันต้องเป็นนักเต้น!” หรือ “ลูกสาวจะต้องเป็นวิศวกรแน่ ๆ!”

แต่ศาสตราจารย์ Claxton เตือนว่า “จงสนับสนุนความสนใจของลูก แต่ไม่ต้องรีบสรุปอนาคตให้เขา”
โลกทุกวันนี้เต็มไปด้วยโอกาสมากมาย การเปิดโอกาสให้ลูกได้สำรวจหลายด้านคือสิ่งสำคัญ เพราะเขาจะได้ค้นพบเส้นทางที่เหมาะกับตัวเองจริง ๆ

5. หาการสนับสนุนเพิ่มเติม

ถ้าลูกเคยรู้สึก “ไม่เข้าใจเนื้อหาในห้องเรียน” นั่นเป็นเรื่องปกติ และไม่ได้หมายความว่าเขาจะเรียนไม่รู้เรื่องตลอดไป
บางครั้งแค่ต้องอธิบายซ้ำในมุมที่แตกต่าง หรือใช้เวลาเพิ่มอีกนิด ทุกอย่างก็จะเริ่ม “คลิก” เข้ากันเอง

พ่อแม่ไม่จำเป็นต้องเป็นผู้เชี่ยวชาญในทุกเรื่อง การขอความช่วยเหลือจากผู้อื่น เช่น พี่คนโต หรือครูสอนพิเศษ อาจเป็นสิ่งที่ลูกต้องการ เพื่อช่วยให้เขาทำความเข้าใจในจุดที่ยังไม่ชัดเจน

การมี Growth Mindset จะช่วยให้ลูกของคุณก้าวผ่านความท้าทายทั้งในโรงเรียนและในชีวิตจริงได้อย่างมั่นใจ บางครั้ง สิ่งที่พวกเขาต้องการอาจเป็นเพียง “การสนับสนุน” ที่เหมาะสม เพื่อให้รู้ว่าพวกเขาสามารถเติบโตและเรียนรู้ได้ด้วยตัวเอง

สรุป
Growth Mindset ในวัยรุ่นคือกุญแจสู่การเรียนรู้ที่แท้จริง พ่อแม่สามารถช่วยปลูกฝังได้ผ่านการตั้งคำถาม เปิดใจต่อข้อผิดพลาด สนับสนุนจุดแข็ง และมอบแรงสนับสนุนที่เหมาะสม เพื่อให้ลูกเติบโตอย่างมั่นใจและรักการเรียนรู้